Aranakfobia’yı (örümcek korkusu) anlayabilmek için iki eşit eyleme bölmek gereklidir. Durum, eylemlerden birinin doğruluğu üzerine alışkanlık kazanıp, diğerinin onay görmemesiyle yüzleşmek ve tercih kullanmaktan kaçınmaktır gerçekte. Burada “örümcek” bilinçaltına bilinçli bir şekilde gönderilen bir metafordur. Bilinçaltının kaçtığı şey ise şudur: Tüm canlıların bir yaşamı olduğunu, acı çekebilirliklerini, yaşamak arzularını kavramaya başlamak ve canlılarla empati kurarak büyümekle gelişen ruhun sahip olduğu bedenin, ne şartta olursa olsun bir canlıyı öldürülemeyeceği gerçeğine karşı, varlığın tehdit edildiği noktada güdüsel olarak “öldürmek” gibi bir zorunluluğun varlığından kaçınmak. Özetle, ölmek ve öldürmek, zarar görmek ve zarar vermek gibi kavramların şekillenmeye başladığı yaşlarda edindiğimiz ahlaki ve vicdani kavramlar, varlığımızın tehdit edildiği noktada travmatik ve hızlı bir biçimde şekil değiştirip, "kötü" olarak tanımlayıp onaylamadığımız davranışlara dönüşebilir. Kişinin burda kaçındığı şey, hem zarar görmek hem de zarar vermemektir. Bu iki kavramın aynı cümle içinde nasıl kullanılacağı pratiğini edinememiş olan yapı, kaçışı, iki eylemin ortasına oturttuğu bir metaforda bulur: ÖRÜMCEK. Fobilerin hayatı zorlaştıracak kadar ehemmiyet taşımasının nedeni budur. Mesele bir örümcekle karşılaşmak değildir. Mesele o örümcekle karşılaşıldığında yüzleşilecek ve alınacak olan karar ya da kararsızlık, daha da önemlisi o karar ya da kararsızlığın sonucuna katlanmaktır: Zarar görmek / zarar vermek. Kaçınılan şey, hem olumlanan hemde yadırganan iki eylemin arasına sıkıştırılmak, kişinin kendisini yargılaması, eleştirmesi ve kendiyle yüzleşmesidir. Bu yüzden sokak köpeklerinden korkmayan, akrep ve hamamböceğine karşı rahatsızlık duymayan birine örümceğin zararsız bir yaratık olduğunu, korkunun nafileliğini söylemek kışkırtıcı bir davranıştır ve kişiyi kendinin bile anlamaktan kaçındığı bir kavrama yakınlaştırır. Alışkanlığa dönüşmüş olan bu empati, yok edemediğin, zarar veremediğin, öldüremediğin noktada sana zarar vereceğini düşündüğün bir durum ya da objeye yönelik dolaylı bir duygu geliştirir ve kendini onda tanımlar. Kişinin bilinçaltına ittiği şey, kendini korumak durumunda göstereceği davranıştan utanç duymak, kendi gözünden düşmek ve kendi tarafından yargılanma korkusudur. Bu korku, kişi tarafından onaylanmış(zarar vememek) ve onay görmeyen (zarar vermek) iki eylemin ortasına bir objeyi, bir durumu metafor olarak oturtur ve sorumluluk, (zarar görmek- zarar göstermek) duvarda niye gezindiğini bilemediğimiz, öldürüp- öldürmemekle ilgili bizi karar vermeye zorlayan örümceğe yüklenir.
Kişi, refleks olarak hep diğerlerinin ölümünü düşünür. Ölecek olmak ve ölmek iki ayrı kavramdır ancak, dile geçirilişi daha az ürkütücü olması adına eksik ve yanlış bırakılmıştır. Obsesif kompulsif bozukluğun altında yatan sebep de aynıdır. Gerçekte, sevdiklerinin ölümünden şiddetle endişe duymak, varolduğun bir yaşam içinde muhatap edilebileceğin acıdan egosantrik bir kaçıştır. Yani her şey "yaşıyor" olmakla ilintilidir. Ölüm korkusu da yine aynı yapının tanımladığı, onayladığı ancak hatırlamaktan kaçındığı bir kavramdır. Kişinin kendi ölümüne tanıklık etme olasılığı olmamasına karşın şiddetle hissedilen bu korku, nasıl olur da “diğerleri” gibi ölebileceğine cevap bulamamakta ve içinde şiddetli bir megalomani veya narsisizm barındırmaktadır. Kişinin en büyük korkusu kendi ölümüdür. Diğer endişeler ve bu endişelerin kendi varlığının önüne çıkıyormuş gibi hissediliyor olmasının sebebi, bu acıyla muhatap olup edinilen alışkanlıkların değişmesi, düzenin bozulması ve yaşamın geri kalanını haz alarak devam ettiremeyecek olma ihtimalidir. Böylece kişisel bir mesele olan “ölecek olmak” yerini genel bir mesel’e, ölüm korkusuna bırakır. Uçak korkusu, ölecek olmak ve ölüm kavramlarını çarpıştırır. Başkalarının ölümü, ölecek olma korkusunun tetikçisidir. Uçak, ölümden ziyade "ölecek olmak" durumunu bilinçaltından yüzeye ve gerçekliğe taşıdığı için rahatsızlık verici ve ürkütücüdür. Ve gerçeğin korkutucu yanının şekil değştirip gerçekliğe geçirilmesi ise tam bir ikilemdir. fobi bir savunma mekanizması olarak bu yüzden ortaya çıkar: Korkulan şey, ölecek olmaktan çok ölüme tanıklık edecek olma ihtimalidir. Buradaki dolaylılık, yine iki zıt eylemin çarpışıp bilinçaltından bilince bir metafor kondurarak sızması, “dil”e dökülmesi, şekillenmesi, ifade edilir hale getirilmesidir. Kapalı kalmak korkusu, asansör korkusu, yükseklik korkusu, oto-kontrolün başka bir dinamiğe geçmesi çaresizliğidir; kişiye "ölmek" durumunu hatırlatır. Bilinçaltına itilip tanımlanamıyor olmasının sebebi ise, ölecek olmaktan çok ölüme tanık olacak olmaktır.
Kişinin, simgesel içindeki yer edinişinin kaçınılmaz sonuçları ile, içinde, yaratılışından itibaren varolan ve horgörülen “kötü”nün iyiye evrilmesinin yüklü çırpınışı ve bu çırpınışın varlığın herhangi bir şekilde tehdit edilmesi durumunda olanca ilkelliği ile ortaya dökülme utancı ve yenilgisinin arasına yerleştirilen pansuman, kişinin kendini sevmesi-onaylaması, kişinin diğerlerince sevilip- onaylanması adına, içinde hiç evrilmeyen kötüyle yüzleşmesi ihtimalinin tam ortasına oturtulan “şey”dir fobi. Gerçekte, ölecek olmak ve yaşıyor olmakla, ölmek ve yaşamak gibi eylemlerin arasına sıkıştırılmış ve unutmamıza yardımcı olan metaforlardır korktuklarımız.Tanrı gibi!
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder